DUVI

Diario da Universidade de Vigo

Rocío Gutiérrez analizou as normas e regulamentos aplicables, xunto con preto de 200 casos

Unha tese constata a “difusa protección” fronte ao plaxio publicitario da lexislación española

Varias leis e regulamentos (e códigos de conduta) serían aplicables, mais ningún trata especificamen

Tags
  • Estudantes
  • Medios
  • PAS
  • PDI
  • Pontevedra
  • Investigación
Eduardo Muñiz DUVI Pontevedra 20/04/2020

Diferentes leis poden ser aplicables en España na tramitación dunha denuncia por un suposto caso de plaxio publicitario, mais ningunha delas aborda dunha forma concreta a protección dos produtos publicitarios, o que fai que as características concretas de cada caso resulten determinantes á hora de que os tribunais recoñezan ou non a existencia dunha infracción. Esta é unha das principais conclusións da tese de doutoramento de Rocío Gutiérrez, a primeira que estuda o conxunto de normas legais e procedementos extraxudiciais que regulan o plaxio publicitario en España. 

Dirixida pola profesora da Facultade de Ciencias Sociais e da Comunicación Pilar García Soidán e defendida neste centro antes de que a crise da COVID-19 obrigase a suspender a actividade presencial na Universidade, a tese El plagio de los productos publicitarios: Análisis de la protección judicial y extrajudicial frente a la copia o imitación en el ámbito de la publicidad constata a “difusa protección” fronte ao plaxio publicitario da lexislación española. A análise das normas xudiciais e extraxudiciais aplicables, así como o estudo de 189 denuncias por plaxio publicitario dos anos 2016 e 2017 permitiu á investigadora confirmar “que non existen suficientes ferramentas lexislativas e extraxudiciais para facer fronte a esta infracción no seu conxunto”, entendendo como plaxio publicitario aquel que afecta a “signos distintivos doutros anunciantes”, o texto, as imaxes ou o slogan, a música, a aparencia comercial ou a propia “copia ou imitación do produto”. Pola contra, o aspecto plaxiado en concreto e as características de cada caso resultarán determinantes, “polo que non será suficiente con que dous produtos sexan similares, ou mesmo idénticos, para demostrar un plaxio”, destaca a xa doutora pola Universidade de Vigo.  

O plaxio publicitario “existe en España”

Gutiérrez Díaz analizou para a súa tese 189 casos de posible plaxio, froito de denuncias interpostas tanto na xustiza ordinaria, no 86% dos casos, como a través de órganos de autorregulación publicitaria como Autocontrol. Desta serie de denuncias, os tribunais só determinaron a existencia de plaxio no 40% dos casos, mentres que os organismos de autorregulación si o recoñeceron no 95% dos asuntos que tramitaron. Non obstante, como lembra Gutiérrez, os denunciados e denunciadas nesta vía “non están obrigados a cumprir as resolucións se non están adheridos a Autocontrol” e, no caso de estalos, “esta non vai máis aló da retirada do produto ilícito ou a expulsión da asociación, nos casos máis graves”, mentres que as sentencias xudiciais poden carrexar “multas económicas bastante graves”, así como a cancelación do rexistro, a prohibición de uso do produto plaxiado, a destrución de todos materiais que conteñan a publicidade ilícita ou a obriga de publicar a sentencia en medios de comunicación.

Por outra banda, este conxunto de denuncias, ás que habería que sumar aqueles que se resolven cun acordo previo entre as partes,  “o que si pon de manifesto é que o plaxio de publicitarios existe en España”, subliña a investigadora.

“Demasiadas leis para unha mesma infracción”

As leis de propiedade intelectual, marcas, protección xurídica do deseño industrial, competencia desleal, servizos da sociedade da información e comercio electrónico, a Lei Xeral de Publicidade e o regulamento de marcas da Unión Europea son os sete textos legais aplicables ao plaxio publicitario. “Demasiadas leis para tratar unha mesma infracción sen que ningunha delas se refira de forma concreta aos produtos publicitarios”, sostén Gutiérrez, que incide na “falta de concreción” dun conxunto lexislativo no que, coa excepción do Código Penal, non está presente o concepto “plaxio”. As leis, subliña, “non protexen de forma concreta os produtos publicitarios”, senón que lle ofrecen unha “tutela xeral que moitas veces non se adapta adecuadamente as súas características”, 

Nese senso, a Lei de Propiedade Intelectual, que “non protexe as ideas, só o seu desenvolvemento”, explica, non inclúe os produtos ou campañas publicitarias entre os elementos que protexe, mentres que a Lei de Marcas, a infrinxida nunha maior porcentaxe nos 189 casos analizados, “protexe signos ou palabras, pero non elementos publicitarios tan importantes, coma, por exemplo, o slogan”. No caso da Lei de Competencia Desleal, o texto céntrase, máis que na copia dun elemento, “na forma en que se levou a cabo” e en se esta pode implicar “posibles riscos de confusión ou de aproveitamento da reputación allea”. Por outra banda, a Lei Xeral de Publicidade, que “debería ser a máis próxima a esta protección”, viuse afectada por unha modificación lexislativa que lle restou certas atribucións en favor da Lei de Competencia Desleal, texto polo que se rexerían aqueles posibles casos de publicidade ilícita, desleal ou enganosa. 

De aí que Gutiérrez, que actualmente exerce como responsable de comunicación dunha cadea de supermercados francesa tras ter traballado para diferentes medios e axencias de publicidade, conclúa que a súa investigación “pon de manifesto a necesidade dunha reforma lexislativa que ofreza unha protección máis concreta aos produtos publicitarios ou a creación dunha normativa específica para a defensa dos mesmos”.