O profesor Carlos Garrido publica un Dicionário de Zoologia e Sistemática dos Invertebrados con 60.000 termos

Con 60.000 termos en galego-portugués, español, inglés e alemán, e preto de 7000 definicións conceptuais redixidas en galego-portugués, o Dicionário de Zoologia e Sistemática dos Invertebrados é un dos maiores dicionarios terminolóxicos do seu xénero. A publicación, obra do profesor do Departamento de Tradución e Lingüística Carlos Garrido e editada pola Universidade de São Paulo, ofrece “información terminolóxica e conceptual sobre nocións sobre morfoloxía, embrioloxía, fisioloxía, ecoloxía, filoxénese, diversidade, sistemática e nomenclatura de protozoarios e invertebrados”, como puntualiza Garrido. 

O seu autor sinala que, ademais do interese para tradutores e estudantes, docentes e investigadores do campo da bioloxía, este repositorio terminolóxico “é un óptimo testemuño do gran valor que ten o galego para comunicar nun ámbito internacional, xa que a publicación, escrita en galego-portugués do Brasil, foi concibida a partir dun galego de calidade, coordinado co o luso-brasileiro”.

Un dos maiores dicionarios terminolóxicos do seu xénero

Ata que esta obra saíu do prelo pasaron preto de 25 anos de intenso estudo. “Os primeiros traballos remóntanse ao ano 1995”, lembra Garrido botando a vista atrás, e deron como resultado inicial unha primeira versión do dicionario, publicada en Galicia en 1997, “con seccións introdutorias e definicións redixidas na variedade galega do galego-portugués, que levaba o título de Dicionário Terminológico Quadrilingue de Zoologia dos Invertebrados”.

Aquela primeira obra terminográfica publicada “cos rigorosos criterios da terminoloxía” deu paso a esta nova versión máis ambiciosa que, “alén de acrecentar un gran caudal de termos relativos á morfoloxía, fisioloxía, ecoloxía, evolución e sistemática dos invertebrados que estaban ausentes daquela primeira versión, agora tamén incorpora un novo compoñente terminolóxico moi importante e amplo deste ámbito: as denominacións vernáculas, en galego-portugués, español, inglés e alemán, dos grupos (especies, xéneros, familias, etc.) dos animais invertebrados”. 

De feito, Garrido explica que “ata onde eu sei, o noso Dicionário de Zoologia e Sistemática dos Invertebrados é un dos maiores dicionarios terminolóxicos do seu xénero”. Se ben existen algúns dicionarios terminolóxicos de zooloxía dos invertebrados “que incorporan aínda máis denominacións vernáculas de grupos de animais do que a nosa obra, mais, en contraste, eses outros dicionarios non inclúen os termos en tantas linguas, xa que acostuman a restrinxirse a dúas linguas, sobre todo, o inglés e o alemán, e non complementan os zoónimos con termos relativos á morfoloxía, fisioloxía, ecoloxía, evolución e sistemática dos animais, nin ofrecen definicións dos correspondentes conceptos, como fai o noso dicionario”. É precisamente por esta natureza terminolóxico-conceptual pola que o público natural do dicionario é dobre: por unha banda tradutores científicos, e, por outra, investigadores, docentes e estudantes universitarios de Bioloxía.

“Un triunfo do reintegracionismo”

O profesor Garrido tamén destaca que a publicación deste dicionario no Brasil, máis aló dun éxito persoal e unha mostra da importancia que ten o galego para a comunicación co amplo mundo de investigadores, docentes e estudantes universitarios de expresión portuguesa, é “un verdadeiro triunfo colectivo do reintegracionismo galego”. 

Explica o docente que a partir dun orixinal redixido nun galego naturalmente coordenado co luso-brasileiro, e aplicándolle unha leve adaptación ás particularidades da variedade brasileira, conseguiu “publicar no maior país da Galaicofonía e nunha das principais universidades ibero-americanas”. Así, a obra, “na mellor tradición autonomista do reintegracionismo, integra os lexítimos particularismos lexicais galegos, ben marcados, en pé de igualdade coas solucións lusitanas e brasileiras”, remarca Garrido.

Un nova versión no futuro

Carlos Garrido recoñece que coa publicación do Dicionário de Zoologia e Sistemática dos Invertebrados pode sentirse satisfeito, “unha vez que culmina unha dedicación persoal de anos á investigación lexicolóxica e tradutiva, sempre encamiñada á promoción cultural e académica do galego”. Nesa traxectoria está a publicación, entre outras obras, das monografías Léxico Galego: Degradaçom e Regeneraçom (2011), Manual de Galego Científico (2011) e A Traduçom do Ensino e Divulgaçom da Ciência (2016). “Agora, xa publicado o dicionario dos invertebrados, asumo como proxecto a longo prazo, se a saúde mo permitir, a preparación dunha nova versión da obra, aínda máis alargada, e que veña a incluir, tamén, o universo terminolóxico e conceptual da zooloxía dos vertebrados”, conclúe.