Unha tese estuda as terapias biolóxicas en pacientes con enfermidades reumatolóxicas

Noemí Martínez López de Castro, farmacéutica do Complexo Hospitalario Universitario de Vigo, CHUVI, analiza na súa tese de doutoramento o perfil dos pacientes con enfermidades reumatolóxicas sometidos a terapias biolóxicas e faino tanto dende a práctica clínica habitual como a través das redes sociais. O estudo foi desenvolvido no ámbito da área sanitaria de Vigo e inclúe unha análise retrospectiva de oito anos dos pacientes con artropatías  inflamatorias crónicas (artrite reumatoide, artrite  psoriásica e  espondilite  anquilosante) en tratamento con terapias biolóxicas. O obxectivo desta tese é, como recoñece a autora, mellorar o coñecemento sobre o perfil dos pacientes con estas enfermidades e sobre distintos aspectos destes tratamentos (adherencia/persistencia, seguridade, custos, etc.) e tamén coñecer mellor a vivencia (inquietudes, necesidades e cuestións) que os pacientes con estas enfermidades teñen sobre a súa enfermidade e os seus tratamentos, tanto na súa vida cotiá como en Google e Twitter.

Martínez López de Castro realizou a súa investigación dentro do programa de doutoramento Metodoloxía e Aplicacións en Ciencias da Vida, baixo a dirección do doutor José María Pego a catedrática da Universidade de Vigo África González. O traballo, que contou co apoio da Unidade de Estatística da  EOXI de Vigo, desenvolveuse no contexto do Grupo de Investigación Iridis (Investigation  in  Rheumatology  and  Immune-Mediated Diseases) pertencente ao Instituto de Investigación Sanitaria Galicia Sur, formado por un grupo de profesionais, principalmente reumatólogos, farmacéuticos e epidemiólogos, que conxuntamente desenvolven investigación na área das enfermidades  autoinmunes. 

Abandono do tratamentos

Segundo os datos que se recollen no estudo, na área sanitaria de Vigo aproximadamente a metade das terapias biolóxicas empregadas para as artropatías inflamatorias crónicas foron utilizadas para tratar a artrite reumatoide. Estes pacientes caracterízanse porque, fronte aos de espondilite anquilosante ou artrite psoriásica, eran de maior idade, fumaban menos e presentaban un maior número de  comorbilidades. Ademais, os pacientes con artrite reumatoide cambiaron máis frecuentemente de tratamento biolóxico e a duración media das liñas de tratamento foi mais corta que a dos pacientes con artrite psoriásica e espondilite anquilosante. 

Ao contrario que noutras enfermidades como a hipertensión arterial ou a  hipercolesterolemia, os pacientes con estas enfermidades non parecen ter problemas en canto ao cumprimento do seu tratamento e soamente un 10% deles esquécense deles ou os abandonan. “Investigouse cales eran as causas polas que pacientes con  artropatías  inflamatorias crónicas finalizaban as terapias biolóxicas e viuse que a falta de efectividade foi a causa máis frecuente de finalización. Os efectos adversos son a segunda causa máis frecuente de fin das terapias biolóxicas”, explica a autora da tese, que engade que “aínda que a incidencia destes efectos adversos é duns 57 por cada 100 pacientes tratados nun ano, soamente un 5% destes efectos adversos foron considerados graves, e ocorrían con maior probabilidade en pacientes que tiñan outras enfermidades de forma  concomitante”.

Custos dos tratamentos

Os custos asociados co tratamento con estas terapias biolóxicas e coa atención a estes pacientes durante este tempo foi aproximadamente duns 14 millóns de euros, representando o custo das terapias biolóxicas o 85% desa cifra. Cando se avaliaron os aspectos que se asociaban a un menor custo, os investigadores detectaron que aqueles pacientes con terapias biolóxicas de auto-administración en domicilio, que tiñan pautas con “dosificación reducida” e aqueles con terapias biolóxicas do grupo dos anti-factor de  necrose  tumoral-alfa, asociábanse a un menor custo para o sistema sanitario. 

Internet e redes sociais

Na segunda parte do proxecto realizouse unha exploración en Google e Twitter sobre cales eran os aspectos máis solicitados en relación con estas enfermidades reumatolóxicas e as súas terapias biolóxicas. Na análise do contido de Google e Twitter observouse que as principais áreas de interese sobre estas enfermidades estaban relacionadas coas terapias alternativas, a nutrición e o exercicio. Ademais, con respecto ás terapias biolóxicas detectouse que o aspecto que máis preocupaba aos pacientes era a seguridade, especialmente os “efectos adversos relacionados coa administración”, “a infusión do fármaco” e a “auto-administración”. 

“Á vista destes resultados considérase que debería realizarse unha maior información desde a consulta médica, de enfermaría ou farmacéutica sobre os citados temas”, subliña  Noemí Martínez López de Castro, do servizo de Farmacia Hospitalaria do CHUVI.